Trombidiosis, huidontstekingen door larven oogstmijt
chigger
Algemeen
Oogstmijten (Trombiculidae) zijn rode tot
gele mijten waarvan de nimfen en volwassenen zich voeden met insecten en
insecteneieren in de grond. Fluweelmijten is de naam van de volwassen mijt. Chiggers zijn de larven van de oogstmijt,
De volwassen oogstmijten hebben acht poten en zijn heldere
rood,. Wanneer je tijdens warme lentedagen in de tuin bent, zie
je ze geregeld kruipen. Zij lijken op kleine fluweelachtige rode
spinnen.
In de vroege lente, leggen deze volwassen mijten eieren in de
grond. De volwassen mijten zijn volledig onschadelijk, maar de uiterst kleine, zes-potige larven (chigger) zijn parasitisch op vele dieren en mensen, met inbegrip van
knaagdieren, vogels, gevogelte, konijnen, vee, slangen en padden.
Larven
De larven, jeukmijten volgens van der Hammen (1956), hebben voor hun
ontwikkeling éénmalig een maaltijd van half verteerd cel- en weefselvocht
van een vertebraat nodig. Daartoe bijten zij zich vast in de huid van hun
gastheer en zuigen zich in enkele dagen vol.
Sommige larven zijn zeer gespecialiseerd, bijvoorbeeld Doloisia synoti, die
alleen in de neusholten van vleermuizen gevonden wordt. Anderen worden op de
huiden van een groot aantal gastheren gevonden, bijvoorbeeld Neotrombicula
autumnalis die op zowel muizen en mensen als vogels en reptielen voorkomt. De larve beweegt zich zeer snel en kruipt op voeten of benen.
Op zijn gastheer reist de chigger vervolgens rond tot het een enigszins
beschutte plaats bereikt heeft. Bij de mens blijkt voorkeur te bestaan voor plaatsen waar de
kleding knelt (broekriem, elastiek van ondergoed, knieholten, oksels, sokkenranden enz.). Zijn er echter veel
mijten aanwezig dan kunnen deze zich over het gehele
lichaam verdelen.
Chiggers worden actief in
juni, maar de openluchtactiviteiten en de warme
dagen van juli resulteren in verhoogde klachten. De chigger doordringt de
huid (vaak rond een haarfollikel) en spuit een
vloeistof in het bloed, zodat deze niet begint te klonteren. De vloeistof veroorzaakt dat
de weefsels worden versterkt; elke beet heeft een kenmerkende rode rand met
een wit, hard centraal gebied. De uiterst kleine rode chigger, in het centrum
van de jeukende bult, wordt effectief gecamoufleerd door de ontstoken
weefsels. De vloeistoffen die door de mijt worden afgescheiden irriteren de
weefsels die door chigger worden ingespoten. Het is deze ingespoten
vloeistoffen die resulteren in erge jeuk en dermatitis. Nadat de chigger volledig
is gevoed, verlaat hij zijn gastheer en kruipt in de grond. In de herfst van
dat jaar is het een heldere rode volwassen mijt, die
overwintert.
Ziekten
Trombidiosis: De uitscheiding en van hun speekselklieren en de reactie van
ons lichaam er op veroorzaken na enkele uren jeukende enigszins verheven
plekjes. Wanneer je kijkt voordat je krabt kun je een 0,2 - 0,3 mm grote
oranje mijt in het midden van het plekje zien. De plekjes verdwijnen meestal
na enkele dagen.
Gevoelige individuen kunnen uitgebreide roodheid, urticae, papels, blaasjes,
blauwe plekken en krabeffecten (door de hevige jeuk geïndiceerd) te zien
geven. Soms treden algemene malaise verschijnselen op met o.a.
lymfeklierzwellingen.
Herhaald contact resulteert wel eens in immuniteit (Rook, Wilkenson & Ebling,
1968)
Verspreiding
In ons land komen de larven van Neotrombicula autumnalis het meest voor in
juli, augustus en september (Kepka, 1965)
Neotrombicula autumnalis komt vooral voor in de klei- en lössgronden.
|
|
|
|
Huisdieren
Bedenk dat sommige huisdieren ook verschrikkelijke last van oogstmijt kunnen
hebben en zich tot bloedens toe kapot kunnen bijten vanwege de jeuk. Haal
bij de dierenarts een zalfje. (En leg hem meteen uit wat er aan de hand is.
Ons is gebleken dat ze er meestal geen flauw idee hebben dat dit bestaat).
Controle
Direct na het bijten van chigger een
douche te nemen en de plekken goed wassen, zodat het voeden verhinderd
wordt. De kleding moet ook goed worden gereinigd, om chiggers te
verwijderen. De meest plekken, waar chiggers zich het meest vbevinden zijn onder onkruid en dikke vegetatie, waar er een
overvloed van vochtigheid en schaduw is. De goede onkruidcontrole met
herbiciden of het maaien en de verwijdering van bovenmatige schaduw zullen
helpen het aantal chiggers binnen een gebied te verminderen.
Tips voor het vermijden van oogstmijt:
-
Weiden, waarvan bekend is dat er oogstmijt voorkomt vermijden;
-
In eigen tuin het gras kort houden, want de larven zitten vaak bovenaan de grashalmen;
-
Het gemaaide gras (laten) verwijderen en afvoeren. Dit zou theoretisch ook moeten helpen om het aantal oogstmijten in je tuin te doen verminderen;
-
Laarzen of hoge schoenen dragen en gesloten kleding dragen;
-
Sokken, schoenen en broeken met insectenwerende middelen behandelen;
-
Contact met de grond (zitten, liggen) vermijden;
-
Bij thuiskomst zo snel mogelijk douchen en schone kleren aantrekken;
-
"Prikweg" van VSM regelmatig op jeukbulten smeren;
-
Huisdieren niet op je stoelen en banken laten zitten als ze ook buiten komen want die brengen de beestjes mee naar binnen;
-
Huisdieren niet op schoot nemen en niet optillen;
-
Wanneer je gezellig buiten wilt zijn zorg dan dat je een stenen terrasje hebt om op te zitten. Onze ervaring is dat ze daar niet komen.
Naast bovenvermelde tips een aantal persoonlijke voor diegenen die er "last" van hebben. De zogenaamde "muggenmelk" die wel voorgeschreven wordt bij vakanties in de tropen helpt redelijk goed om ze van je af te houden. Smeer je benen er mee in tot aan je liezen voordat je de tuin of het veld ingaat.
Bestrijding
Een insektenwerend middel dat DEET (diethyltoluamide) bevat
is efficiënt in het verminderen van aantrekkelijkheid van uw lichaam voor chigger het voeden. Voor maximumdoeltreffendheid, zouden de afweermiddelen
op schoenen, sokken, broekmanchetten, enkels en benen, en rond de taille
moeten worden toegepast.